Ik ben nu eenmaal een narcist?

Regelmatig komen er mensen in onze coachingspraktijk die zichzelf een etiketje hebben opgeplakt, of hebben laten opplakken. Zelf houden wij niet zo van etiketjes. In het begin lijkt het misschien fijn, omdat je eindelijk dingen kunt plaatsen. Maar het kan je heel snel in de weg gaan zitten. Sterker nog, een etiket kan je verdere (bewustzijns)groei totaal belemmeren.
Hoe vaak hoor je het niet: ‘Ik ben nu eenmaal de helper’ (enneagram), ‘ik ben nu eenmaal een perfectionist’, of, zoals we onlangs tegenkwamen in een interview: ‘ik ben nu eenmaal een narcist’. Nu gebeurt het niet vaak dat iemand zichzelf het etiket narcisme opplakt, maar je hoort wel steeds vaker dat mensen dat bij anderen doen...

Deze laatste persoon had het etiket narcisme zelfs gecultiveerd. Het was een specialisme in zijn praktijk als psycholoog en de man was er trots op dat hij van zijn ‘handicap’ zijn beroep had gemaakt.

Dat betekende onder andere dat hij zich niet goed kon hechten...

Het in zijn ogen voldongen feit dat hij narcistisch was, betekende voor hem onder andere dat hij zich niet goed kon hechten. Vrouwen moesten dat dus ook niet van hem verwachten. Vandaar ook dat hij nog nooit langere tijd een intieme relatie had gehad, vertelde hij.
Hij stelde dat zijn jeugd ervoor gezorgd had dat hij niet goed in staat was anderen te vertrouwen en dat hij erg gesloten was. Volgens de psycholoog stuk voor stuk kenmerken van zijn narcisme, maar hij had geleerd ermee om te gaan.

Aangeleerd

Als je je eenmaal gehecht hebt aan een bepaald etiket, is het vaak lastig dat weer los te laten. Toch geeft het de meeste mensen die bij ons in de coaching komen meteen hoop en een blij gevoel als wij zeggen ze zeker niet altijd dat stempel met zich mee hoeven te dragen. Stempels die de maatschappij je oplegt, hebben namelijk (bijna) altijd te maken met aangeleerde eigenschappen. En het mooie daarvan is dat je ze ook weer af kunt leren.

Wij gaan tijdens de coaching altijd uit van wie iemand in wezen is. Het uitgangspunt is: hoe meer je leeft vanuit je aangeboren eigenschappen ofwel jouw persoonlijke missie in dit leven, hoe meer de aangeleerde eigenschappen uit je leven zullen verdwijnen. Als jij die ‘helper’ bent die zich voortdurend opoffert, zul je, door meer te leven vanuit je missie, leren mensen te ondersteunen vanuit je hart, zonder dat het jou energie kost. Ook perfectionisme kan op die manier verminderen of verdwijnen. En datzelfde geldt voor eigenschappen die horen bij een narcistische persoonlijkheid.

Waar je aandacht aan geeft

De psychologie echter, werkt vaak omgekeerd: daarin staat het stempel, de diagnose centraal. Je gaat werken aan dat wat niet goed gaat in je leven. Als je dan bedenkt dat alles waar je aandacht aan geeft, groeit, zul je daar dus een hele dobber aan hebben. Dat wil niet zeggen dat het niet lukt, maar het wordt in elk geval hard werken.

Je doet jezelf tekort door je met een stempel te definiëren

Je doet jezelf tekort door jouw persoonlijkheid met een dergelijk stempel te definiëren. Je bent namelijk altijd veel meer dan dat. En door naar het hele plaatje te kijken van aangeleerde en aangeboren eigenschappen, komen ook vanzelf oplossingen naar boven en mogelijkheden om te groeien. Zo’n etiket is handig om inzicht te krijgen, maar week het er vervolgens alsjeblieft zo snel mogelijk weer af! Zodra je het etiket accepteert als voor altijd vastgeplakt aan jou, dan weiger je in feite te groeien. Wat in het geval van narcisme misschien ook nog wel passend is, maar dat is flauw…

Narcistische (ex-)partner

En wat voor jezelf geldt, geldt uiteraard ook voor een ander. Pas ermee op om anderen een etiket op te plakken. Zeker als het gaat om narcisme. We komen steeds meer mensen tegen die vragenlijsten op internet invullen om te bepalen of hun partner of ex-partner al dan niet narcistisch is. Maar dat kun je nooit bepalen door simpelweg het aanvinken van een aantal eigenschappen. Omdat je dus niet dat hele plaatje hebt. Er kan zoveel meer meespelen waardoor het gedrag van de ander op een bepaalde manier op jou overkomt! Een etiket als narcisme lijkt misschien een goede rechtvaardiging voor het beëindigen van een relatie of zelfs het contact. Maar als het voor jou beter is om het contact met een ander te verbreken, dan zou daar geen etiket voor nodig moeten zijn. Dan is jouw diepe weten dat het beter voor je is om de banden te verbreken meer dan genoeg.