Beredeneerd geluk

Nederlanders zijn (bijna) de gelukkigste mensen in de wereld, als je de berichten mag geloven. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de Nederlander zijn eigen geluk op dit moment zelfs een acht min geeft. In Denemarken zitten ze gemiddeld op een 8,3. Uiteindelijk zouden we wellicht de achtenhalf kunnen halen. Dat laatste geeft Ruut Veenhoven aan op de site van ‘Body Worlds, the Happiness project Amsterdam’. Veenhoven doet al jarenlang onderzoek naar geluk en wordt ook wel de geluksprofessor genoemd.

Geld en overheid

Volgens de geluksprofessor is geld niet het allerbelangrijkst als het gaat om geluk. Maar dat is natuurlijk een open deur. Wat wel belangrijk is, volgens Veenhoven, is de kwaliteit van de overheid. Mensen zijn volgens hem gelukkiger in een samenleving met een goede overheid. De kwaliteit van vooral dienstverlening van de ambtenarij heeft volgens hem invloed op ons geluk. In interviews definieert hij geluk wel als: "levensvoldoening; een oordeel dat je zelf hebt over je leven als geheel."

Wij keken elkaar hier al verbaasd aan toen we hoorden dat Nederlanders ‘ondanks de toestand in de wereld’ nog gelukkiger zijn dan de vorige jaren. Want waarom zien wij dat geluk dan niet om ons heen? Waarom zien wij zo weinig stralende mensen op straat en waarom zien we zo weinig mensen echt plezier hebben in het leven?

Geluk of tevredenheid

Toen we Veenhovens definitie van geluk lazen, viel bij ons het kwartje. Als geluk het oordeel is dat je hebt over je leven als geheel, heb je het dan niet eigenlijk over tevredenheid in plaats van geluk?
Ook wij krijgen regelmatig de redeneringen te horen die zouden moeten leiden tot een dergelijk oordeel over het leven:
‘Als je kijkt naar de toestand in de wereld, dan mogen we van geluk spreken dat we in een land leven zonder oorlog.’
‘Als je kijkt naar het grote aantal vluchtelingen en daklozen, mogen we van geluk spreken dat we een dak boven ons hoofd hebben.’
‘En als je ziet hoeveel mensen in Nederland tegenwoordig afhankelijk zijn van de voedselbank, mag je van geluk spreken dat je elke week nog steeds je boodschappen kunt doen...’

Geluk voel je in je hart

Maar van geluk moet je niet spreken, geluk moet je voelen, in je hart!
Gelukkig ben je als je minstens enkele keren op een dag voelt dat je zin hebt in het leven, dat je plezier hebt in wat je doet. Dat je je herinnert waarvoor je hier ook weer bent en dat je een belangrijk deel van je tijd besteedt aan dingen die je blij maken, waar je energie van krijgt. Geluk ervaar je, als de energie vrijelijk stroomt, als je liefde voelt voor de mensen en de dingen om je heen als steeds opnieuw vanzelf die glimlach op je gezicht verschijnt... Gewoon, omdat je een soort innerlijke blijheid voelt.

Zolang we aan de hand van vergelijkingen en oordelen concluderen dat we wel gelukkig moeten zijn, dan hebben we het over tevredenheid en niet over geluk.
Tevredenheid kun je beredeneren vanuit je hoofd.
Geluk voel je in je hart.
En natuurlijk is het dan fijn als die ambtenaar van de gemeente je prettig geholpen heeft. Ook die kleine momenten van plezierig contact met andere mensen geven je energie.
Overigens helpt het zeker als we in het algemeen de vrijheid voelen om te doen wat goed voelt. Als een overheid ons daarbij niet in de weg zit.

Maar ons geluk mag daar niet afhankelijk van zijn. Het kan namelijk ook de andere kant op werken: Omdat je kunt beredeneren dat je op de plek waar je bent redelijk veilig en vrij bent, in vergelijking met andere plekken, blijf je misschien zitten waar je zit. Zo houd je vast aan een soort van schijnveiligheid en kom je niet toe aan het leven dat je werkelijk zou willen leven, het leven dat je echt geluk zou kunnen geven.

Per saldo...

Wat wij merken, is dat steeds meer mensen zich onzeker (of soms zelfs beroerd) voelen over zichzelf. Ze weten niet meer waar ze plezier uit kunnen halen en zijn min of meer bezig met overleven. Ze houden zich overeind met redeneringen als hiervoor beschreven.
Want als ze om zich heen kijken en gaan vergelijken, zijn er immers altijd mensen die slechter af zijn...
Dus al met al, gaat het nog niet zo slecht met ze. Per saldo zijn ze misschien toch best wel (een beetje) gelukkig...

Wat ons betreft dus: weg met die onderzoeken. Weg met dat beredeneerde geluk! Het staat ons werkelijke geluk alleen maar in de weg!
Ook jij kent vast de verhalen van mensen die verwonderd thuis kwamen van een reis naar een ‘derdewereldland’ waar de mensen zogenaamd ‘niets hadden en toch gelukkig waren’.
We weten allemaal dat we niets nodig hebben voor geluk.
Behalve dan de verbinding met ons hart, de werkelijke verbinding met ons zelf en met de anderen om ons heen.
Pas als we ons eigen licht herkennen en durven laten schijnen, dán kunnen we echt geluk ervaren.